Erzurum’da Karaz Kültürü

Araştırma, Karaz Kültürünün geniş yayılma alanına sahip bir kültür olduğunu ve bu kültürle ilgili figürinlerin, dönemin sosyal hayatı ve inanç sistemi hakkında önemli ipuçları verdiğini ortaya koymaktadır.

Karaz Kültürü ve Hayvan Figürinlerinin Önemi Karaz Kültürü, Geç Kalkolitik ve Erken Tunç Çağı’na ait bir kültür olup, Doğu Anadolu, Transkafkasya, Azerbaycan ve Kuzeybatı İran gibi geniş bir alanı kapsamaktadır. Araştırma, Erzurum’daki Pulur Höyüğü, Güzelova Höyüğü ve Sos Höyük’teki kazılarda bulunan hayvan figürinlerine dair buluntuları incelemektedir. Bu figürinler, pişmiş toprak yapılmış olup boğa, koç, koyun, kuş ve tanımsız hayvan figürleri gibi çeşitli şekillerde bulunmaktadır. Bu figürinlerin, çocuk oyuncakları ya da dini ve ritüel amaçlarla kullanıldığı öne sürülmektedir.

Dini ve Sosyal Bağlam Figürinlerin, Karaz halkının dini inançlarıyla bağlantılı olduğuna dair birkaç hipotez bulunmaktadır. Özellikle, figürinlerin ocak yapılarının etrafında bulunması, bunların dini bir anlam taşıdığına dair güçlü bir işarettir. Hayvan figürlerinin, dönemin halkının geçim kaynağı olan hayvancılıkla doğrudan ilişkili olduğu ve bunun dini inançlarla da bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Örneğin, boğa, koç ve koyun gibi evcilleştirilmiş hayvan türlerinin bu kültür içinde önemli bir sembolik yer tuttuğu ileri sürülmüştür. Ayrıca, figürinlerin bereket kültüyle ilişkili olarak dini tapınımlarında yer bulduğu düşünülmektedir.

Kuş Figürinin Sembolizmi Kuş figürleri, özellikle Pulur-Sakyol Höyük kazılarında dikkat çeken bir diğer buluntu olmuştur. Ancak, kuşun neyi sembolize ettiğine dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak, arkeolojik literatürde kuş figürlerinin genellikle ruhu temsil ettiği ve yaşamın yenilenmesiyle ilişkilendirildiği düşünülmektedir. Bu figürinlerin de benzer bir sembolik anlam taşıması olasıdır.

Karaz Kültürünün Yayılma Alanı ve Önemi Karaz Kültürü, Erken Tunç Çağı’na ait olup, zamanla geniş bir coğrafyada etkisini göstermiştir. Kültürün yayıldığı alanlar arasında Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, Doğu Anadolu ve Kuzeybatı İran yer almaktadır. Bu kültür, özellikle taş, pişmiş toprak, ahşap, kemik ve metal figürinler gibi eserlerle tanınır. Karaz Kültürü’nün erken toplumların sosyal ve inanç sistemleri hakkında önemli bilgiler sunduğu düşünülmektedir.

Özetle, Karaz Kültürüne ait figürinler sadece birer arkeolojik buluntu olmanın ötesinde, dönemin toplumsal yapısı, dini inançları ve günlük yaşamına dair çok önemli ipuçları sunmaktadır. Bu tür araştırmalar, eski toplumların düşünsel ve kültürel dünyalarını daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır.